Tips voor familie om in contact te blijven met hun naaste

Ouderenpsychologe Sara Blom, bekend van haar theatershow ‘Dag Mama’, heeft een aantal praktische tips gedeeld voor familieleden van mensen met dementie. Wij kunnen ons voorstellen dat deze tips erg handig kunnen zijn voor u als familie. Daarom willen wij ze graag met u delen. De tips van Sara Blom op een rijtje:

Maak een fotoschort voor medewerkers in de zorg
Maak een schort voor medewerkers in de zorg waarop u uw foto afdrukt. Zodat mensen tijdens de zorg uw hoofd zien, uw lach, de twinkeling in uw ogen, uw liefdevolle blik. Mensen reageren daar doorgaans heel sterk op. De (ochtend)zorg is vaak een lastig moment voor mensen. Het zien van de naasten geeft hen een goed gevoel, het maakt gelukshormonen aan. U kunt uw foto ook afdrukken op een bananenkussen. Of een hoes maken van fijne materialen. Door deze bij mensen in bed te leggen, ervaren velen nabijheid. Ook kan u bijvoorbeeld een placemat laten drukken met foto’s van de familie.

Zing of musiceer van een afstandje
Mogelijk bent u in de gelegenheid om op de stoep van de woonzorglocatie muziek te spelen. Met een trompet, gitaar of anderszins. Muziek prikkelt het brein en werkt sterk op het gemoed. Het is natuurlijk ook mogelijk om de favoriete muziek van uw naaste op te nemen en te laten afspelen bij de cliënt. Op Youtube hebben muziektherapeuten een speciale lijst samengesteld.
Wat leuk is om te weten, WZU Veluwe wil iedere week een buitenconcert aanbieden buiten de woonzorglocaties. Heeft u zelf ideeën voor deze buitenconcerten? Dan kunt u Renate Zondag een e-mail sturen via r.zondag@wzuveluwe.nl.

Neem persoonlijke boodschappen op die medewerkers kunnen afspelen
Ik zie in woonzorgcentra naasten die iedere dag hun geliefde helpen met opstaan of naar bed gaan. Dit kan nu niet meer, en dat kan heel ontregelend werken. Mogelijk kunt u een persoonlijke boodschap opnemen voor uw naaste, zodat deze kan worden afgespeeld bij het naar bed gaan of ontwaken. En u toch op deze manier uw naaste naar bed kunt brengen met een (digitaal) kusje
Uw stem is sowieso heel heilzaam. Wist u dat uw stem langer herkend wordt dan uw ‘beeld’? Spreek een (roman)verhaal in, rijmpjes, versjes, zing liedjes voor uw naaste. En zeg regelmatig dingen als ‘mama, ik hou zoveel van je’. Je bent zo lief’. Je kunt ervoor kiezen een muziekkussen aan te schaffen om de boodschappen hierin op te nemen.

Naai een voelkussen
Nu een persoonlijke knuffel niet mogelijk is, kun je je naaste een kussen geven waaraan ze kunnen voelen. Door te voelen, kunnen mensen met dementie hun tastzintuigen stimuleren. Dat vinden ze vaak prettig. Het kan in deze tijd ook een manier zijn om nabijheid te blijven ervaren. Zo’n kussen is simpel gemaakt. Je naait er knopen, kant, een houtje-touwtje-sluiting of houten ringetjes op. Een tip: zorg dat alles heel goed vast zit. Met het oog op zintuigprikkeling kan het ook heel waardevol zijn om met geuren te werken. Geef uw parfum mee aan medewerkers. Vraag hen dit af en toe te verstuiven.

Haak samen een sprei
Een ander knutselproject dat je als familie gezamenlijk kunt doen, is het maken van een sprei. Als je als familie allemaal een vakje van de sprei maakt, geef je ziel aan de kamer waar jouw naaste de komende tijd veel zal verblijven. Vertrouwde stoffen en materialen kunnen herinneringen oproepen aan (betere) tijden.

Doe samen online spelletjes
Waar je normaal tijdens een bezoekje aan iemand in het verpleeghuis een potje Rummikub speelt, kan dat ook online – mits uw naaste met dementie de weg nog weet op een smartphone of tablet. Er zijn talloze opties die je samen kunt spelen.

Maak een wie-ben-ik-kaart
Mantelzorgers hebben een schat aan informatie over hun naasten. Kennis die medewerkers niet altijd heeft bereikt. Het kan daarom zinvol zijn als naasten voor de komende periode een A4’tje maken met belangrijke informatie: de wie-ben-ik-kaart. Bijvoorbeeld: Jantientje is vroeger secretaresse geweest, en praat daar graag over, ze drinkt haar koffie zwart, ze wordt graag met de voornaam aangesproken. Dit helpt personeel en zeker invalkrachten om een mooi gesprek te voeren en vooral de eigenheid van de mens met dementie te blijven stimuleren.

Maak een fotoplakboek
Maak een plakboek voor uw naaste met foto’s, die herinneren aan vervlogen tijden. Foto’s die een sterke herinneringen oproepen. Een plezierig moment. Schrijf hier ook iets bij, zodat de verpleging (wanneer hier tijd voor is) deze stukjes kan voorlezen.

Wees eenduidig
Om verdere verwardheid zoveel mogelijk te voorkomen, is het belangrijk om met de zorgverleners af te spreken wat u bijvoorbeeld antwoordt als uw naaste vraagt wanneer u weer langskomt. Voorkom verschillende verhalen. Zorg dat u zoveel mogelijk op één lijn ligt met de zorgverleners.

Aan de telefoon
Wees terughoudend in het tonen van je eigen emoties, omdat je naaste zich hieraan zal spiegelen en hierdoor overstuur kan raken. Dit geldt ook voor momenten zoals het beëindigen van het telefoon- of videogesprek; vaak is het beter om dit ‘resoluut’ te doen (niet twijfelachtig of beladen) om onrust te voorkomen. Wees stabiel in je gedrag, zo verklein je de kans dat je naaste overstuur raakt. En probeer dezelfde gesprekjes te voeren en bewoordingen te gebruiken als ‘normaal’. Wanneer je merkt dat je te emotioneel bent om te bellen of skypen, doe dit dan niet!
Voorkom onrust waar mogelijk.

Verwoorden
Het kan zijn dat je naaste emotioneel reageert op het contact. Omdat uw naaste de situatie niet begrijpt, kan ze het gevoel hebben dat je haar in de steek laat, en hierover boos zijn. Dat is heel logisch. Probeer die boosheid dan niet te blokkeren, bijvoorbeeld door je naaste ervan te overtuigen dat je er niks aan kunt doen. Alles wat geblokkeerd wordt neemt namelijk in intensiteit toe. Bied in plaats daarvan de ruimte om ze te uiten.
Voorbeeld:
de mens met dementie: ‘Je komt nooit langs, je laat mij hier maar zitten!’
u: ‘je voelt je in de steek gelaten, je zou mij zo graag willen zien!’
de mens met dementie: ‘ja, ik vind het schandalig!’
u: ‘je bent er heel boos over’
de mens met dementie: ‘wanneer kom je weer?’
u: ‘je kan niet wachten om mij te zien, ik kan ook niet wachten, we houden zoveel van elkaar, we drinken altijd koffie samen. En een taartje. Je vindt taart zo lekker. Hou je meer van chocola of slagroomtaart?
de mens met dementie: ‘chocola’

Kaartje sturen
Stuur ook eens een kaartje. Mogelijk begrijpt de mens met dementie de boodschap niet, maar de handeling van het krijgen, het voelen, het voorlezen van de boodschap kan heel heilzaam zijn. Er zijn al veel initiatieven geweest waarbij bewoners van de verpleeghuizenkaarten mochten ontvangen, hiervoor dank!

Digitale fotolijst
Koop een digitale fotolijst en vul deze met foto’s van de familie. Op deze wijze ziet de mens met dementie voortdurend wisselende foto’s van familie. Dit kan als erg prettig worden ervaren. In dit licht kan het ook zinvol om oude homevideo’s op te zoeken. Mogelijk kunnen medewerkers deze afspelen. Wellicht reageert u naaste met dementie sterk op de beelden.